Chargeback (Ters İbraz-Geri Ödeme)
6 Şubat 2021,Cumartesi
Chargeback (Ters İbraz-Geri Ödeme)
Kredi Kartı ile İnternetten Yapılan Alışveriş Sonucunda, Ürünün Müşteriye Teslim Edilmemesi Halinde; Banka, Kredi Kartına Para İadesi Yapmak Zorundadır.
Kullanılmakta olan banka kredi kartlı ödeme sistemleri, kredi kartı kullanıcılarına güven sağlamak, markalarının itibarlarını korumak ve kredi kart sahiplerinin maruz kalabilecekleri riskleri engellemek amacıyla sistemin kullanımında bankalara yönelik çeşitli düzenlemeler getirmiştir. Bankalar bu uluslararası kart kuruluşlarının düzenlemiş olduğu kurallarla bağlıdırlar ve bu kurallara uymak zorundadırlar. Bu kurallar, uluslararası alanda kredi kartlarının geçerli olduğu her yerde aynı şekilde uygulanmaktadır.
Kredi kartı kullanan banka müşterileri hukuki denetime tabi bu ödeme sistemlerini kullandıkları sürece bu kullanımdan kaynaklanan her türlü şikayet ve itirazlarını bankalarına iletme hakkına sahiptirler. Bu itirazı kart kullanıcısı direkt olarak kendi bankasına iletir. Kredi kartı kullanılan banka, alışveriş yapılan muhatabın bankası ile diyalog kurarak şikayeti kendisi takip eder ve sonuçlandırır. Muhatap bankadan tahsil edilen parayı müşterisi hesabına aktarır. Buna bankacılık işlemlerinde"geri ödeme" "chargeback" denilmektedir.
Bu düzenlemeler, bankaların uluslararası sistemde yapmış oldukları " üyelik işyeri kılavuzu" sözleşmesinde yer almaktadır. Dolayısı ile tüketicilerin kullanmış olduğu kart düzenleyicisi banka da bu sözleşmenin tarafıdır. Çünkü bu sözleşmeyi yapmamış olsa bu kredi kartını müşterisinin hizmetine sunamaz.
"üyelik işyeri kılavuzu" ulusal ve uluslararası kredi kartı kullanımına ilişkin itiraz ve şikâyetleri kapsamlı şekilde düzenlemiş, bankanın ve kredi kartı kullanıcısının takip etmesi gereken yolu belirlemiştir. Bu konuda kılavuzda aşağıdaki yolun izlenmesi kuralları getirilmiştir.
- Harcama itiraz kuralları dahilinde, banka kartı ve kredi kartı hamilleri işlem itirazlarını kart veren bankalarına iletmek hakkına sahiptir.
- Kart sahibi banka, müşteri itirazını üye işyerinin bankasına iletir.
- Bu iletim bankalar arasında sistemsel olarak gerçekleşir ve chargeback (ters ibraz) olarak adlandırılır.
- İşyerleri, bankaları aracılığı ile kendilerine ulaşan her itirazı incelemek, gerekli araştırmayı yapmak ve bankalarına süresi içinde bilgi/belge akışını sağlamak ile yükümlüdürler.
- İşyerleri, chargeback yolu ile itiraz süreci başlatılmış işlemler için iade süreci başlatmamalı, iade talep ediyorlar ise Bankalarını bilgilendirmelidirler.
İtiraz süresi nasıl hesaplanır? İtiraz süresi, itirazın nedenine göre değişiklik göstermekte olup, hiçbir koşulda işlemin karta yansıma tarihinden itibaren 540 günü aşamaz.
- Bu süre içerisinde kalmak koşuluyla kart hamillerinin:
- Ürün/hizmet temini ile ilgili itirazlarda, beklenen teslim tarihinden, İade belgesi söz konusu olduğunda, iade belge tarihinden, diğer itiraz türlerinde ise işlemin karta yansıma tarihinden itibaren en fazla 120 günlük itiraz süreleri vardır.
Bankalararası Chargeback süreci nasıl işler?Kart hamili bankasına itirazını iletir.
- Kart hamili bankası, bu itirazı işyeri bankasına yönlendirir.
- Üye işyeri bankası, ilgili itirazı üye işyerine sunar ve işlem belgelerini talep eder.
- Üye işyeri, ilgili geçerli bilgi ve belgeleri bankasına iletir.
- Üye işyerine bankasınca tanınan süre dahilinde, geçerli bilgi ve belgeler iletilmediyse veya gönderilen belgeler yeterli değilse, itiraz edilen tutarın sorumluluğu işyerine aittir.
- Gelen belgeler yeterli ise, kart sahibi bankaya iletilir. Süreç sonunda sağlanan belge ve bilgilerin yetersiz bulunması durumunda, kart hamili bankasının itiraz sürecini devam ettirme hakkı vardır. Bu durumda işlem ile ilgili itiraz, işyeri bankasına tekrar iletilir ve işyeri bankası tarafından konu ile ilgili yeni bilgi/belge talebi yapılabilir. İşlemin gerçekleştirildiği fiziki POS\sanal POS\Imprinter vs. hangi işyerine kayıtlı ise ilgili chargeback riskinden o işyeri sorumludur. İşlem tutarı karşılığında alınacak ürün\hizmetin farklı bir firma tarafından (örneğin acentası \ bayii olunan firma \ aracılık yapılan firma) sağlanacak olması bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
- Kart hamili ve işyeri arasındaki anlaşmazlığın, yukarıda belirtilen süreç içinde bankaları tarafından çözümlenememesi durumunda konu, işlemleri işleme alan kuruluş bünyesinde kurulmuş olan Hakem Komitesine tarafsız bir değerlendirme yapılabilmesi amacıyla iletilebilir.
- Hakem Komitesi başvuru ve incelemeleri ücretli olup, bankalar alınan kararları uygulamak zorundadır. İşyerine ulaşan chargeback adetlerinin (chargeback nedeninden bağımsız olarak) kart kuruluşlarının belirlediği sınırları geçmesi durumunda, kart kuruluşları tarafından işyeri bankalarına işlem bazında ve/veya kural ihlalleri bazında finansal cezalar verilebilmektedir.
- Bu nedenle işyeri bankasına yansıtılan cezalar, işyeri bankası tarafından ilgili işyerine rücu edilir.
Kredi kartı ile yapılan bir alışverişte alınan ürün / mal tüketiciye teslim edilmemiş ise öncelikle tüketici yukarıdaki yolu kullanarak ödemesini kendi bankasından iade alabilir.
Tüketici eğer bu yolu kullanmayı düşünmez veya bu yoldan bir sonuç alamaz ise o takdirde hukuki yolları kullanacaktır. Bu konu da hukuk dünyasında ". 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun ."un konusudur. Talep sahipleri öncelikle bu kanun kapsamında miktar itibariyle ". tüketici hakem heyetlerine ." daha sonra ". 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ." kapsamında Arabuluculuk yolunu tüketmeli ve nihai olarak eğer aşamalarda sorun çözülmemiş ise Tüketici Mahkemelerine uyuşmazlıklarını çözmek için taşımaları gerekir.
Bu uyuşmazlıklara ilişkin olarak Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 10.04.2017 tarih 2016/1953 Esas 2017/2895 Karar sayılı kararı emsal teşkil etmektedir.
"...Davacı, .... sitesinden toplam 11.900,48 TL tutarlı 2 ayrı alışveriş yaptığını, alışverişinde davalı banka tarafından verilmiş kredi kartını kullandığını, satın aldığı ürünlerin teslim edilmemesi üzerine davalı bankaya başvurarak chargeback kuralları gereğince ödediği bedelin kredi kartına iadesini talep ettiğini ancak davalı bankanın haksız yere talebi reddettiğini ileri sürerek, 11.900,48 TL'nin yasal faiziyle iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, satım ilişkisinin tarafı olmayan müvekkili bankaya husumet yöneltilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporlarına göre, bankanın chargeback kuralını işletmesi gerekirken işletmeyerek kusurlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, 8.898,03 TL ve 2.996,49 TL tutarlı alışveriş bedellerinin taksit ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.,
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 10/04/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi..."
